Üç Kümbetlerin Hali Perişan
Erzurum’un Yakutiye ilçesinde bulunan Üç Kümbetlerin durumu içler acısı. Tarihi yapıtların duvarı sprey boyalarla karalanırken mezar odalarında dışkı kalıntıları bulunuyor.
Manolya BULUT-PUSULA
Erzurum’un merkez Yakutiye ilçesinde yer alan ve 12 ile 14. Yüzyıl tarihleri arasında yapıldıkları düşünülen Üç Kümbetler, adeta kaderine terk edilmiş durumda. Kentsel dönüşüm kapsamında çevresindeki eski binalar yıkılarak temizlenen ve her gün onlarca turistin ziyaret ettiği tarihi mekânın dışı gibi içi de virane durumda. Bahçe kısmında çöplerin bulunduğu kümbetlerin içinde ise dışkı kalıntıları ve yanık izleri bulunuyor.
Dışkı ve yanık izleri
Anıtların batısında yer alan ve kare şeklinde olan mezar odası, en fazla zarar gören bölüm. Kesme taş malzeme ile 13. Yüzyıl sonunda İlhanlı döneminde yapılan mezar odasının içerisinde dışkı kalıntıları ve yanık izleri bulunuyor. Odanın içine girilmesini engelleyen herhangi bir güvenlik önlemi de yok. 1200’lü yıllardan beri ayakta duran yapının her iki dış duvarına sprey boyalar ile yazılar yazılmış. Gövdenin altında bulunan mezar odası ise adeta çöplüğe dönmüş.
Duvar yazıları bela
Üzerinde kitabe bulunmayan bir diğer yapı ise Anadolu’nun en eski mezar anıtlarından, Saltuklu Beyliği’nin kurucusu Ebu’l Kasım Saltuk veya 2. İzzeddin Saltuk’a ait olduğu düşünülen kümbet. 12. Yüzyıl içerisinde inşa edilmiş. Yüzyıllara meydan okuyan bu eserin de dış duvarlarında sprey boyalı yazılar mevcut. Mezar anıtlarının doğusunda yer alan ve 13. Yüzyıl sonu 14. Yüzyıl başı İlhanlı döneminde yaptırılan kümbetin ise içinde kutu içeceklerin çöpleri bulunuyor.
Çocuk rehberler!
Kurban bayramı sonrası hayvan kalıntılarının etrafa saçıldığı kümbetlerin civarında çocuk bezinden plastik kutulara kadar her türlü atık mevcut. Herhangi bir güvenlik önleminin bulunmadığı ve profesyonel rehberlik hizmetinin verilmediği mekanlarda bu görevi çocuklar üstlenmiş. Gelen ziyaretçileri karşılayan mahallenin çocukları, kendilerince rehberlik ederek bahşiş topluyorlar.
Vali talimat vermişti
Geçtiğimiz Aralık ayında incelemelerde bulunmak için Erzurum’a gelen Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, Kale, Üç Kümbetler ve Çifte Minareli Medresenin bulunduğu bölgede Millet Bahçesi oluşturacaklarını bildirmiş, bunun üzerine Erzurum Valisi Okay Memiş, konunun takipçisi olacağını söylemişti. Yakutiye Belediye Başkanı Mahmut Uçar’dan Mayıs ayında bilgi alan Vali Memiş, düzenlemelerin bir an önce bitirilmesi talimatını vermişti.
