100 YILDIR DÜNYA BARIŞINI SAĞLAYAN ANTLAŞMA
Şişli Belediyesi, Lozan Antlaşması’nın 100. yılına özel “Barış Yüzyılı” konulu panele ev sahipliği yaptı.
Yayın: 29 Temmuz 2023 - Cumartesi - Güncelleme: 29.07.2023 10:59:00
Editör -
Okuma Süresi: 7 dk.

Şişli Belediye Başkanı Muammer
Keskin, Prof. Dr. İlber Ortaylı, Emekli Büyükelçi Mustafa Oğuz
Demiralp, İsviçre’nin Ankara Büyükelçisi Jean Daniel Ruch ve İnönü
Vakfı’ndan Zeynep Bilgehan’ın katıldığı panelde, antlaşma farklı
açılardan ele alındı.
“Lozan konusunda birçok şey söyleniyor. Karadeniz kahvelerinden, Orta
Anadolu kahvelerine ve İstanbul meyhanelerine kadar herkes tarihçilik yapıyor.
Kendilerine göre yorumlar yapıyorlar. Lozan’ın 100 yıllık süresi olduğu
söyleniyordu. 100 yıl doldu, bir şey olmadı. Lozan’ı imzalayan devletlerin de sesi
soluğu çıkmadığı gibi, itirazları da olmadı. Lozan’ın gizli maddeleri varmış, öyle
şey olmaz. Okumuyorlar, fikir öne sürüyorlar.”
Bu açıklamalar, Şişli Belediyesi tarafından Lozan Barış Antlaşması’nın 100.
Yıldönümüne özel olarak düzenlenen; “Barış Yüzyılı” konulu panelde konuşan
Prof. Dr. İlber Ortaylı’ya ait.
Şişli Belediyesi, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş belgesi niteliğindeki Lozan Barış
Antlaşması’nın 100. Yıldönümü onuruna, 24 Temmuz Pazartesi günü
gerçekleştirilen açılışla “100. Yılında Lozan Antlaşması: Sonsuz Barış” adlı sergiyi
İstanbullularla buluşturdu. Etkinlikler kapsamında; 26 Temmuz Çarşamba günü
Ankara Politikalar Merkezi ve İnönü Vakfı’nın desteğiyle Yapı Kredi
Bomontiada’da “Barış Yüzyılı” konulu bir de panel gerçekleştirildi.
Gazeteci Barçın Yinanç’ın moderatörlüğünde gerçekleştirilen panele; Şişli
Belediye Başkanı Muammer Keskin, Prof. Dr. İlber Ortaylı, Ankara Politikalar
Merkezi temsilcisi ve emekli Büyükelçi Mustafa Oğuz Demiralp, İsviçre’nin
Ankara Büyükelçisi Jean Daniel Ruch ve İsmet İnönü’nün 4. Kuşak torunu
gazeteci Zeynep Bilgehan konuşmacı olarak katıldı. Katılımın oldukça yoğun
olduğu panele akademi ve diplomasi dünyasının önde gelen isimlerinin yanı
sıra, İsmet İnönü’nün gelini, Erdal İnönü’nün eşi Sevinç İnönü’nü de katıldı.
Panelin bir diğer anlamlı anı ise; Türkiye’nin yetiştirdiği dünyaca ünlü keman
virtüözü Ayla Erduran’a “Cumhuriyet değerlerinin sanat vasıtasıyla yayılmasına
sunduğu katkılardan dolayı” plaket verilmesi oldu.
“Türkiye’de çok iptidai bir tarih ve çağdaş tarih anlayışı var”
Panelde önemli konulara değinen Prof. Dr. İlber Ortaylı, insanların Lozan
konusunda birçok şey söylediklerini hatırlatarak sözlerine başladı. Ortaylı, “12
ada meselesi var. Bu adaların verilmesinin Lozan ile alakası yoktur. Bunun
dışında Lozan’ın 100 yıllık süresi olduğu söyleniyordu. 100 yıl doldu, bir şey
olmadı. Lozan’ı imzalayan devletlerin de sesi soluğu çıkmadığı gibi, itirazları da
olmadı. Lozan’ın gizli maddeleri varmış; öyle şey olmaz! İnsanlar okumuyorlar,
fikir öne sürüyorlar. Türkiye’de çok iptidai bir tarih ve çağdaş tarih anlayışı var.
Bu inanılmaz bir biçimde cereyan ediyor. Yani, bunun hiçbir ölçüsü yok. Lozan
da bunun son örneği. Bu anlayıştan kurtulmamız lazım” açıklamalarında
bulundu.
“Eylül ayında sergimizi Ankara’da da açacağız”
Panelde söz alan Şişli Belediye Başkanı Muammer Keskin ise, hem Kurtuluş
mücadelesinde önemli bir yer tutan Lozan Antlaşması’nın doğru anlaşılmasını
sağlamak hem de bugüne kadar bir sürü yanlış bilginin söylendiği bu
antlaşmayla ilgili tarihsel gerçekleri paylaşmak adına “100. Yılında Lozan
Antlaşması: Sonsuz Barış” adlı sergiyi düzenlediklerine işaret etti. Keskin,
sözlerine şöyle devam etti: “Bu antlaşma, Türkiye’nin olduğu kadar dünyanın da
kaderini değiştirmiş bir antlaşmadır. Rusya-Ukrayna Savaşı’nda hem Lozan hem
de Montrö’nün ne kadar önemli olduğunu hepimiz gördük.”
Lozan Antlaşması’nın 100. yılına dair yapılan çalışmalar çerçevesinde Lozan
Belediyesi ile 2021 yılında iyi bir ilişki başlattıklarını hatırlatan Keskin, Eylül
ayında sergiyi Ankara’da İsviçre Büyükelçiliği’nde de açacaklarını belirtti.
Başkan Keskin “Yine Çankaya Belediye Başkanı ile birlikte, Aralık ayında bu
sergiyi Ankaralı dostlarımızla buluşturacağız. Ayrıca, Lozan görüşmelerini
anlatan Türkçe -İngilizce ve Türkçe - Fransızca bir kitap çalışmasına da imza
attık” açıklamalarında bulundu.
“Antlaşma için tarafsız bir ülke seçildi”
İsviçre’nin Ankara Büyükelçisi Jean Daniel Ruch ise konuşmasında Paris veya
Viyana gibi büyük başkentlerin yerine, Türk tarafının tarafsız bir ülke olan,
İsviçre’nin Lozan kentinde buluşma isteğinin; Türkiye’nin o dönemki kazanımları
ve çıkarları açısından daha uygun olduğuna vurgu yaptı.
Lozan’daki görüşmelerin belgelerini ve o dönem basında çıkan haberlerini
incelediğini kaydeden Ruch, Lozan’ın ikinci görüşmelerine eşi İsmet İnönü ile
katılan Mevhibe Hanım’dan da bahsetti. Mevhibe hanımın en çok sıcak
çikolatayı sevdiğini ve Lozan sokaklarındaki kırmızı yanaklı, sağlıklı çocuklardan
çok etkilendiğini yazdığı mektuplar olduğunu belirtti.
“Lozan diplomatik zaferin de kurucu efsanedir”
Lozan’ın Atatürk’ün Samsun’a çıktığı tarih olan, 19 Mayıs 1919’da başlamış bir
maceranın son sahnesi olduğunu vurgulayan Emekli Büyükelçi Mustafa Oğuz
Demiralp ise, “Aslında bu macera bir efsanedir. Efsanenin son sahnesi ise
Lozan’dır. Burada şunu vurgulamak istiyorum; her milletin her devletin kurucu
efsaneleri vardır. Bunların çoğu da savaştır; şu zaferi kazandı, bu savaşı kazandı
diye anlatırlar. Türkiye için sadece Kurtuluş Savaşı kurucu efsane değildir, aynı
zamanda Lozan diplomatik zaferi de kurucu efsanesidir. Bu bakımdan
Lozan’daki diplomatik zaferin anlamı evrensel bir boyuttadır. Bizim de buna
sahip çıkmamız gerekir” şeklinde açıklamada bulundu.
“İsmet Paşa nazik ve ileri görüşlüydü”
Panelin son konuşmacısı olan İnönü Vakfı’ndan ve İnönü Ailesi’nin 4. kuşak
temsilcisi gazeteci yazar Zeynep Bilgehan ise İsmet İnönü’nün hayatından
kesitler sunduğu konuşmasında, Mevhibe İnönü’nün Lozan anılarını da aktardı.
Bilgehan’ın aktardığı şu anekdot ise paneli dinleyeme gelen konukları oldukça
duygulandırdı: “İsmet Paşa Lozan’da ikinci tur görüşmeler için eşi Mevhibe
Hanım’ın da kendisine eşlik etmesini istemektedir; ancak Mevhibe Hanım,
kapalı bir muhitte yetişmiştir. Sokağa geleneksel Osmanlı kıyafetleriyle çıkan bir
kadındır. İsmet Paşa kendisini de Lozan’da götürmeyi teklif ettiğinde o zaman
26 yaşında olan Mevhibe Hanım’ın rengi atıyor: ‘Paşacığım, size inanıyorum ve
hak veriyorum. Çoğu yöneticilerin ve komutanların hanımları geliyor. Biz de
aramızda konuşuyoruz, bu böyle gitmez diye; ancak benim bu yaşa kadar
gördüklerimin tersini yapmam çok güç. Eminim yeni kuşaklar, sizin görüşlerinize
çok daha iyi uyacaklardır.’ İsmet Paşa eşinin elini bırakıp ayağa kalkıyor: ‘Yeni
hayata birlikte başlamak için sizden cesaret istiyorum. Desteğinize muhtacım,
Lozan’da beni bundan mahrum bırakmayın, lütfen.’ İsmet Paşa böyle nazik ve
ileri görüşlü bir insandı.”
Yorumlar (0)
İlginizi Çekebilir