BEYLİKDÜZÜ BELEDİYESİ 2024'TE DE HİZMET ODAKLIYDI

ÜSKÜDAR’DA OTİZM FARKINDALIK ETKİNLİĞİ GERÇEKLEŞTİRİLDİ

Kağıthane’de Balık Festivali Yoğun İlgi Gördü

Yerel Haberler

Başkan Vekili Aksoy, Sokakları Güvenli Hale Getirmekte Kararlı!

GURMEPEDİA ile yeni doğrular

“Birisi için besin olan bir şey, diğeri için zehir olabilir.” Mutfağa dair her şeyin alternatif rehberi; Onlarca şahane kültürden etkilenerek, yüzlerce yıllık bir birikimle ortaya çıkan Türk mutfağı dünyanın sayılı mutfakları arasında yer alıyor.

Yaşam Yayın: 14 Aralık 2021 - Salı - Güncelleme: 14.12.2021 23:58:43

Editör -

Okuma Süresi: 9 dk.

Onlarca şahane kültürden etkilenerek, yüzlerce yıllık bir birikimle ortaya çıkan Türk

mutfağı dünyanın sayılı mutfakları arasında yer alıyor.

Zeytinyağlı, etli, tavuklu

yemekleriyle, kızartmalarıyla, baklava, börek-çörek gibi unlu ürünleriyle, deniz

mahsulleriyle oldukça zengin bir mutfak kültürüne sahip Türk mutfağı lezzetleriyle

damakları, sunumlarıyla da gözleri şenlendiriyor. Osmanlı’dan bu yana Türk kültüründe

önemli bir yere sahip olan mutfak, doğru pişirme teknikleri uygulandığında, kullanılan

malzemeler iyi tanındığında, alternatifler bilindiği sürece adeta gerçek bir meditasyon.

Pişirme ve hazırlık ritüelleri ile farklı lezzetleri dostlarla paylaşma keyfi ise bu

meditasyonu taçlandıran faktörler. Ancak günümüzde sanayileşmenin de etkisiyle

genetiği değiştirilmiş ürünlerin sofralara gelmesi alerji ve intoleransı artırdığından bu

meditasyon, keyiften çıkıp hastalık haline de dönüşebiliyor. Bazen yediklerimiz, bazen de

yemediklerimiz bizleri iyileştiriyor..

Bir 1 kişi, ayakta ve iç mekan görseli olabilir

Besin alerjisi ilk kez 2000 yıl önce inek sütüne karşı ortaya çıkmış

Geçmişi binlerce yıl öncesine dayanan alerji, insan var olduğundan bu yana var olmuş.

Besinlere bağlı ilk beklenmeyen reaksiyon 2000 yıl önce inek sütüne karşı ortaya çıkmış

ve Hipokrat tarafından tanımlanmış. Yunan ve Roma literatürlerinde gıdaların olumsuz

reaksiyonları üzerine bilgiler mevcut olmasına rağmen, klinisyenler tarafından bu konu ile

ilgili çalışmalar 19. yy başlarında yapılmış. İstatistiklere göre, dünyada en alerjik olarak

bilinen ilk sekiz gıda; süt, yumurta, buğday, soya, balık, deniz mahsulleri, ağaç

kabukluları (badem, ceviz, fındık, Brezilya cevizi, kestane, antepfıstığı, çam fıstığı,

cashew, Pikan cevizi) ve yer fıstığı. Besin alerjilerinin büyük bir oranına bu besinler yol

açıyor olsa da alerjiye neden olabilen 170’ten fazla besin söz konusu.

Ülkemiz kişi başına 93 kg gıda israfıyla dünyada 3. sırada

Gastronomide ilklerin, mutfakta ezber bozan kitapların yazarı Beslenme Okuryazarı

Araştırmacı Gastronom Süleyman Dilsiz, gıdaların daha uzun ömürlü olmasını sağlamak

için eklenen katkı maddelerinin, hibrit yetiştirilen meyve ve sebzelerin hassas bünyeler

başta olmak üzere birçok kişide hem gıda alerjilerinin artmasına hem de gıda

intoleranslarının ortaya çıkmasına yol açtığına dikkat çekti. Günümüzde besin

endüstrisinde 3 bin civarında katkı maddesi kullanıldığını belirten yazar Süleyman Dilsiz,

“Mevsimsellik esaslı gıdaların tüketilmesi sağlıklı yaşam için oldukça önemli. Ancak tüm

gıdaların hem sağlık hem de tat için doğru saklanabilmesi de çok önemli. Doğru

saklanamadığında ya da pişirilemediğinde, porsiyon kontrolü olmadığında ülkemizin kişi

başına 93 kg gıda israfıyla dünya 3.’ncüsü olduğu israf gerçeğimiz çok can acıtıyor. Gıda

israfını pandemi döneminde daha şiddetli htik. Hepimiz küresel pandemi salgınıyla

güvenli gıdanın yaşamımızı nasıl şekillendirdiğinin farkına vardık. Gıdaların mutfakta

alternatiflerini tanımak israfı önlemek için de çok önemli. Üstelik böylece sağlıklı ve farklı

tatlar geliştirmenin de yolu. Son kitabım Gurmepedia’da doğru saklamanın her gıda için

oda sıcaklığında-buzdolabında ve derin dondurucu da nasıl saklanması gerektiğini ön

planda tuttum. Çünkü mutfağımıza giren her üç malzemenin biri çöpe gidiyor. Gıda-su-

toprak gerçekten kıtlaşacak ve iyi gıdayı mumla arar olacağız. İhtiyacımızdan fazlasını

almak, çöpe gitmesi demek. Zaten TMO’nin 2 yıl önceki raporu her yıl 600 bin ton

civarında buğdayın ekmek israfıyla çöpe gittiği ile ilgili.” diye konuştu.

Genetiği değiştirilmiş ürünlerin sofralara gelmesi alerji ve intoleransı artırdı

Vejetaryen-vegan-Karatay-paleo-ketojenik beslenme tarzlarının birçok kişinin kıyısından

uygulamaya çalıştığı beslenme modeli olduğunu vurgulayan yazar Dilsiz sözlerini şöyle

sürdürdü:

Bir 1 kişi, sakal, ayakkabı ve iç mekan görseli olabilir

Beslenme okuryazarlığının temellerinden birisi de intolerans ve alerjen okuryazarlığı.

Ancak intolerans ve alerjiyi iyi tanımak gerekiyor. İntolerans besinleri yedikten sonra

vücudun sindirim anında veya sonrasında verdiği kimyasal tepki. Alerji ise bağışıklık

sisteminin vücudumuza verdiği tepki. Alerjide ölümcül tepki tehlikesi bulunurken,

intoleransda bulunmaz. Artan gıda ürünleri çeşitliliğiyle, genetiği değiştirilmiş ürünlerin

sofralarımıza gelmesi alerji ve intoleransı artırdı. Vejetaryen-vegan-Karatay-paleo-

ketojenik beslenmeden oluşan temel beş diyet modelinde besinlerdeki kısıtlamaları ve

alternatiflerini bilmek çok önemli.”

İntorerans ve alerjenlerden kaçınmak için

‘Kılçıksız Balık’, ‘Taze Balıklar, Tarifsiz Tatlar’, ‘Kahvaltıya Dair Her Şey’ ve ‘Salataya Dair

Her Şey’ kitaplarının yazarı Süleyman Dilsiz geçtiğimiz Eylül ayında da raflarda yerini alan

diyetisyen, mutfak ve sağlık profesyonelleri ile mutfak sevdalısı herkesin başucu kitabı

olma iddiasındaki dördüncü kitabı Gurmepedia’da da çağımızın beslenme problemlerinden

intolerans ve alerjenlerden kaçınmak için kısıtlananlara nelerin alternatif olacağını geniş

bir şekilde anlattığını belirterek şu bilgileri verdi:

İntolerans için;

Gluten: İrmik yerine kinoa veya karabuğday(greçka), Galeta unu yerine keten tohumu,

susam, nohut unu veya haşhaş

Fruktoz: Bal yerine stevia veya eritritol, üzüm yerine çilek, bezelye yerine yabanmersini

(sınırlı miktarda)

Sorbitol: armut yerine ananas, üzüm yerine dut veya gojiberi

Laktoz: Dondurma yerine sorbe veya şerbet, yoğurt yerine süzme yoğurt (sınırlı

miktarda) bitkisel yoğurtlar

Histamin: Turşu yerine taze meyve ve sebzeler, domates yerine cennet hurması, siyah

veya yeşil çaylar yerine bitkisel çaylar

Alerjenler için:

İnek sütü: badem sütü, soya sütü vb, ekşi krema yerine tofu (sıvılaştırılmış) krem peynir

yerine humus

Yumurta: nohut suyu (aquafaba), muz, tahin, keten tohumu, yoğurt, fındık, fıstık ezmesi,

Ağaçtan toplanan yemişler: Antepfıstığı yerine kabak çekirdeği, kendir tohumu, kestane

yerine kavun çekirdeği, badem yerine yulaf ezmesi, ay çekirdeği, ceviz yerine leblebi,

susam, karpuz çekirdeği

Yerfıstığı: Fındık, leblebi, kabak çekirdeği, Yer fıstığı ezmesi için sürtülmüş haşhaş,

humus, tahin+pekmez, fıstık yağı yerine haşhaş yağı

Balık: tavuk eti, tofu,

Soya: Bakla, nohut, bezelye, soya sosu yerine Andız pekmezi+elma sirkesi+tuz

Mutfağımızı yanlış ezberler yönlendiriyor

Ezber bilgilerle mutfakta malzemeleri yanlış kullanmanın önüne geçebilmek için kaynak

bir kitap beklentisiyle GURMEPEDİA’yı 6 yıl çalışarak hazırladığını dile getiren Süleyman

Dilsiz, kitabının amacı hakkında da şunları söyledi:

“Bugün, toplumca büyük eksikliğini htiğimiz pişirmeden saklamaya, alternatif

kullanımdan, fayda ve zararlarına dair toplum temelli kaynak sıkıntısı var. Amacım bu

eksikliği gidererek, temel sağlık-beslenme okuryazarlığı altyapısını oluşturmaktı. Bunun

yanında yeni Türk mutfağının altyapısını oluşturmak adına da mutfakta kullandığımız

600’ün üzerinde malzemenin alternatiflerini ve bunların doğru saklanmasını ele aldım.

Mutfağımızı yanlış ezberler yönlendiriyor. Bu zihniyete farklı bir vizyon getirmek istedim.

Ezberlerden daha çok mutfakta kullandığımız her ürünün alternatiflerini bilmek mutfakta

yaratıcılığı teşvik ettiği gibi yeni Türk mutfağı akımının altyapısını oluşturmanın da temeli.

Çünkü günümüz beslenme eğilimleri, alerjen ve intolrans vb. kısıtlar hepimizi yeni tatlar

geliştirmeye itmeli. Gurmepedia bildik ezber tatlarımıza farklı tatlar katmak, yenilikçi

mutfağımızın inşası adına çok önemli.”

Gurmepedia mutfaklara referans kitap olma niteliğinde

Bildik ezber tatlarımıza farklı tatlar katmak, yenilikçi mutfağımızın inşası ve israf

farkındalığı ile mutfağımıza referans kitap olma niteliğindeki son kitabı Gurmepedia’nın

içeriği hakkında da bilgiler veren yazar Süleyman Dilsiz, sadece mutfağa dair her şeyin

alternatiflerini değil, yeşilliklerden baharata, yumurtadan balığa ve ete, yağdan sirkeye,

meyveden sebzeye ve hatta içkilerin alternatiflerini de paylaşarak, sofralarımızdaki

yabancı sosları da yerel malzemelerle yerlileştirerek Türk damak zevkine göre

uyarladığını söyledi. Dilsiz, “Örneğin soya sosu yerine “Andız pekmezi+elma sirkesi+ tuz”

ile alternatif oluşturdum. Wasabi yerine İsot acı biber ile, Marsmallow yerine ise Afyon

taze lokumu vb. değişik birçok deneysel, fuzyon mutfağa fikir verebilecek alternatifler

önerdim. Gurmepedia ayrıca mutfakta kullanılan malzemeleri tanımaktan, doğru

kullanmaya, doğru ölçü ve ısıyla pişirme tekniklerini uygulamaya, gıdaları mevsiminde

tüketmeye, besin duyarlılıklarına ve alternatiflerine, gıdaların nasıl saklanması

gerektiğine, israfa, vitamin ve minerallerin günlük tüketim miktarına, besinlerin temel

bileşenlerine, besinleri doğru eşleştirmeye kadar birçok konuyu içeriyor. ” diyerek

sözlerini noktaladı.

Fulya OMAÇ / İzmir

Yorumlar (0)

Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.

İlginizi Çekebilir